การเลือกกบไสไม้

การเลือกกบไสไม้

วิธีเลือกกบไสไม้ให้เหมาะกับการใช้งาน
กบไสไม้มีหลายขนาด สามารถแบ่งได้เป็น 4 กลุ่มตามขนาดได้แก่
1. Block Planes
2. Smoothing Planes
3. Jack Planes
4. Leveling Planes
กบไสไม้แต่ละกลุ่มสามารถใช้งานได้ตามลักษณะเฉพาะตัว เช่น Smoothing Planes ใช้สำหรับไสไม้ให้เรียบ โดยทั่วไปความยาวก็เป็นส่วนหนึ่งในการจำแนกกลุ่มการใช้งาน กบแต่ละตัวสามารถใช้งานได้หลายอย่าง แต่ถ้าเลือกใช้งานได้อย่างเหมาะสมก็จะทำงานได้อย่างรวดเร็ว และได้รับผลงานที่ดี

1. Blocking Planes กบร่างแบบ
Blocking Planes เป็นกบไสไม้ที่ช่างไม้ชอบใช้ เพราะมีราคาไม่แพง มีขนาดกระทัดรัดเหมาะสำหรับพกพาในกล่องเครื่องมือ หรือเข็มขัดเครื่องมือ และเป็นกบที่ใช้งานได้ดีมากชนิดหนึ่ง



ชนิดของ Blocking Planes
1. Standard-angle block ขนาดธรรมดา ฐานใบมีดลาดเอียง 20 องศา หากตั้งใบมีด 25 องศา สามารถไสไม้ได้ 45 องศา คล้ายคลึงกับกบไสไม้ตัวใหญ่
2. Low-angel block
ฐานใบมีดลาดเอียง 12 องศา ไสไม้ในมุมต่ำกว่า
3. Pocket-size ใช้กับงานมาตราฐาน จุดเด่นคือมีขนาดเล็กและน้ำหนักเบา
การใช้งาน
Block Planes เหมาะสำหรับการทำลายบนไม้ หรือการทำลิ้นชักหรือประตูให้เสมอพอดีกัน การทำลายชั้นล่างสุดของไม้ ต้องใช้แรงกด และดันใบมีดมากกว่าบนพื้นผิวไม้ ทำให้ตัวกบช่วยค้ำส่วนปลายของใบมีดได้มากขึ้น การทำลายบนชั้นล่างของไม้จะใช้กบไสไม้มุมต่ำ เพราะใช้แรงกดน้อยกว่ามุมมาตราฐาน
Block Planes สะดวกในการถือด้วยมือข้างเดียว ใช้สำหรับร่างแบบและบากมุมที่ขอบตัวกบมีขนาดเล็ก สามารถใส่ในผ้ากันเปื้อน และนำติดตัวไปด้วยได้


2. Smoothing Planes กบไสเรียบ
เป็นกบไสไม้ที่สำคัญมากชนิดหนึ่ง กบนี้สามารถไสไม้ได้บางมากและทำให้เรียบเนียน
ชนิดของ Smoothing Planes
ขนาดเบอร์ 4 เป็นชนิดที่ใช้ทั่วไป 4-1/2" นิยมใช้มาก และมีน้ำหนักมากกว่าเบอร์ 4 ทำให้สามารถรับแรงผลักเพิ่มขึ้น สำหรับไสไม้ที่ไสได้ยาก ใบมีดของขนาดเบอร์ 4 มีขาดกว้าง 2 นิ้ว ในขณะที่เบอร์ 4-1/2" กว้าง 2-3/8" ขนาดเบอร์ 3 จะเบาและแคบกว่าเบอร์ 4 ขนาดนี้จะเหมาะสำหรับผู้ใช้ที่มีพละกำลังในการไสกบไม่มากนัก เพราะการไสกบจะแคบกว่าใบมีดของขนาดเบอร์ 3 กว้าง 1-3/4"

การใช้งาน
Smoothing Planes ใช้ไสแผ่นไม้ให้มีความเนียนเรียบเกลี้ยงเกลา ด้วยขนาดที่ค่อนข้างยาว จึงดีสำหรับการใช้ไสแผ่นไม้ที่มีขนาดกว้าง หรือติดกาวด้านบน เพราะกบชนิดนี้สามารถไสบนพื้นที่ไม่สม่ำเสมอ และไสบางๆ เป็นระยะยาวได้ ทำให้ชิ้นงานมีผิวหน้าที่เรียบเนียนสวยงามได้มาตราฐาน โดยไม่ต้องขูดหรือขัดด้วยกระดาษทราย


3. Jack Planes
จะมีขนาดยาวกว่า Smoothing Planes แต่การไสไม้ด้านบนไม่เรียบดีเหมือน Smoothing Planes เพราะต้องลากเข้าไปจุดที่ต่ำและยังมีขนาดที่สั้นกว่า Leveling Planes ทำให้ยากในการทำให้ขอบตรง หรือใช้กับพื้นผิวขนาดใหญ่แต่ Jack Planes ก็สามารถไสไม้ในแนวราบได้เรียบเนียนดี
ชนิดของ Jack Planes
ขนาดที่นิยมใช้คือ เบอร์ 5 ใบมีดมีความกว้าง 2 นิ้ว เหมือนเบอร์ 4 แต่ตัวกบมีขนาดความยาว 5 นิ้ว ขนาด 5-1/2" จะมีขนาดยาว กว้างและใหญ่กว่าเบอร์ 5 เหมือนเบอร์ 4-1/2" น้ำหนักที่เพิ่มขึ้นนี้ทำให้ง่ายต่อการไสไม้ที่ไสยากได้ เบอร์ 5-1/4" จะสั้น แคบ และเบากว่าเบอร์ 5 ขนาดนี้จะใช้สำหรับผู้ที่เริ่มเรียนงานไม้ สำหรับการฝึกจับกบไสไม้

การใช้งาน
Jack Planes ใช้สำหรับไสไม้ให้เรียบเสมอกัน เพียงแต่การใช้ Jack Planes จะใช้เวลาในการไสไม้นานกว่า Smoothing Planes หรือ Leveling Planes Jack Planes ใช้ประโยชน์ในการไสไม้ให้รอยต่อเสมอกัน เช่น ขาโต๊ะ ราวไม้
Jack Planes มีลักษณะผสมระหว่าง Smoothing Planes หรือ Leveling Planes

4. Leveling Planes กบแนวราบ
เป็นกบไสไม้ที่มีขนาดใหญ่ กว้าง และมีน้ำหนักมาก ใช้งานได้พิเศษ 2 อย่างคือ ทำให้ขอบตรง และทำให้พื้นผิวขนาดใหญ่ราบเรียบ ซึ่งกบไสไม้ที่จะทำงานได้ทั้งสองอย่างต้องมีขนาดยาวและมีฐานที่แบนเรียบ ซึ่งก็คือ Leveling Planes
ชนิดของ Leveling Planes
ที่ใช้มากคือเบอร์ 7 ซึ่งรู้จักกันดีในชื่อ Jointer Planes ที่มีชื่อเรียกดังนี้ เพราะใช้ได้ดีสำหรับไสขอบไม้ให้ตรง ก่อนนำไปประกอบเข้าด้วยกันได้อย่างพอเหมาะ เบอร์ 6 มีขนาดกว้างเท่ากับเบอร์ 7 แต่มีความสั้นกว่า 4 นิ้ว เบอร์ 6 จะใช้สำหรับทำให้พื้นผิวแบนราบ ก่อนไสด้วย Smoothing Planes ให้งานเสร็จสิ้น ดังนั้นจึงรู้จักกันดีในชื่อ Fore Planes หรือ Trying Planes เบอร์ 8 จะมีขนาดใหญ่มาก ยาว กว้าง และมีน้ำหนักมากกว่าเบอร์ 7

การใช้งาน
Leveling Planes เบอร์ 6 และเบอร์ 7 ใช้ไสรอยต่อ แม้ว่ามีเบอร์ใดเบอร์หนึ่งเพียงตัวเดียว แต่ถ้ามีสองใบมีดคือแบบไสตรง และแบบไสโค้ง ก็ไสไม้ได้ดี เบอร์ 8 มีขนาดใหญ่ค่อนข้างเทอะทะ แต่ใช้ได้ดีมากสำหรับงานไสไม้ที่มีขนาดยาวขอบกว้าง และงานชิ้นใหญ่ๆ เช่นประตูทางเข้า
source: ประพัฒน์ ไหมศรี, woodworking magazine